Ostatnie lata
W jednym z listów do brata Vytautasa Grażyna Bacewicz opisała na poły smutną, na poły zabawną scenę rodzinną, gdy bardzo już chora matka kompozytorki wydała „rozporządzenie”, aby głową rodziny po jej śmierci (zmarła 18 lipca 1958 roku) została osoba mająca ku temu najlepsze predyspozycje, najsilniejsza psychicznie, czyli … jej córka Grażyna. Pani Modlińska dobrze znała […]
W cieniu „Warszawskich Jesieni”
18 czerwca 1950 roku, podczas Walnego Zjazdu Związku Kompozytorów Polskich odbyło się prawykonanie Koncertu na orkiestrę smyczkową Grażyny Bacewicz. Grała Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyrygował Grzegorz Fitelberg. Utwór od razu zyskał wielkie powodzenie, a wśród wielu pochwał i pełnych entuzjazmu recenzji pojawił się też wątek dotyczący płci kompozytorki. Stefan Kisielewski napisał: Z czystym sumieniem powiedzieć można, […]
Trudne czasy socrealizmu
Oficjalny życiorys Grażyny Bacewicz z pierwszych lat powojennych sprawia wrażenie, że przed artystką otworzył się świat nieograniczonych możliwości. Zaraz po powrocie z Paryża, w czerwcu 1947 roku artystka udzieliła wywiadu dla „Ruchu Muzycznego”, w którym opisała wrażenia z pobytu w tym mieście, formułując przy okazji własne artystyczne credo. Przyznała, że zbulwersowała krytyków francuskich, kiedy w […]
Wojna i pierwsze lata powojenne
Wybuch wojny zastał Grażynę Bacewicz w Warszawie. Po pierwszych bombardowaniach 1939 roku artystka wraz z rodziną postanowiła opuścić miasto. Dotarła do Garwolina. Tam, wiedziona niewytłumaczalnym instynktem, zmusiła bliskich do dalszej drogi. Oglądając się wstecz, uciekający ujrzeli bombardowanie miasta [Grażyna opisuje to zdarzenie w opowiadaniu Na naszych oczach ze zbioru Znak szczególny, Warszawa 1964, s. 59–61]. Po […]
Pierwsze sukcesy
Po powrocie do Polski na młodą skrzypaczkę i kompozytorkę czekały nowe obowiązki. Przyczynił się do tego Grzegorz Fitelberg, który „podpowiedział” Szymanowskiemu, że oczekiwany przez niego wyciąg fortepianowy z baletu Harnasie powinna przygotować właśnie Grażyna Bacewicz. Wyciąg był potrzebny do prób planowanych przedstawień baletu w Pradze i Paryżu. Kompozytorka, korzystając z uwag Fitelberga, sporządziła wyciąg partytury Szymanowskiego […]
Studia w Warszawie i Paryżu
W 1928 roku Grażyna Bacewicz rozpoczęła studia w Konserwatorium Warszawskim, wybierając trzy przedmioty główne: kompozycję w klasie Kazimierza Sikorskiego, skrzypce w klasie Józefa Jarzębskiego i fortepian w klasie Józefa Turczyńskiego. Podążyła także śladem brata Kiejstuta, zapisując się na filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Trawiła ją pasja poznawcza, ale trud okazał się zbyt wielki. Po półtora roku […]
Dzieciństwo i wczesna młodość
Edukacja muzyczna Grażyny Bacewicz oraz jej rodzeństwa odbywała się początkowo w domu. Ale już w 1919 roku Grażyna wstąpiła do prywatnego Gimnazjum Humanistycznego Janiny Pryssewiczówny, mieszczącym się przy ulicy Sienkiewicza. W roku następnym rozpoczęła naukę „w szkole muzycznej cieszącej się największą renomą w Łodzi, a było nią wówczas Liceum Muzyczne Heleny Kijeńskiej.” [Magdalena Grajter, Antoni […]
Korzenie
Grażyna Bacewicz urodziła się 5 lutego 1909 roku w Łodzi. Była trzecim dzieckiem mieszanego narodowościowo małżeństwa. Jej ojciec, Vincas Bacevičius przybył do Łodzi w 1899 roku z terenu tzw. Litwy Zaniemeńskiej, zamieszkałej w większości przez ludność rdzennie litewską. W 1893 roku ukończył w miejscowości Veiveriai (Wejwery) seminarium nauczycielskie będące ośrodkiem odradzającego się litewskiego ruchu narodowego. […]